8-Şam nasıl işgal edildi?

Miralay Yusuf AZMA

Halep’in Fransızlarca işgalinin üzerinden bir kaç ay geçmişti. Fransızlar bu arada Hama, Humus dolaylarını da ele geçirmiş, sıra artık Şam’a gelmişti. Derken Fransızlar, bir gün Faysal hükümetine bir ültimatom verdiler. Faysal hükümetini teşkil eden bakanlar, çoğunlukla askerdi. Yusuf Azma adında Osmanlı ordusunda Miralay (Albay) rütbesine kadar yükselmiş bir subay hükümette Harbiye Nazırı (Savunma Bakanı) olarak görev yapıyordu, ayrıca ordunun başkomutanı idi. O zaman Faysal’ın kurduğu hükümeti, yukarıda işaret ettiğimiz gibi hepsi Osmanlı ordusunda görev yapmış, aslen Suriye’li yüksek rütbeli subaylar oluşturuyordu. Örneğin, eski Osmanlı subaylarından Rıza Rekabi Paşa Ulaştırma Bakanlığı yapıyordu. Bu Rıza Rekabi Paşa, Gazze cephesinde sağ cenah komutanı iken kaçarak İngilizlere sığınmış, İngilizlerle birlikte Osmanlılara karşı savaşmış bir kimse idi. Ültimatom üzerine Şam’da heyecan başladı. Yer yer gösteriler oldu. Bakanlar Kurulu toplanarak Fransızlarla döğüşmeye karar verdi. Harbiye Nazırı (Savunma Bakanı) Yusuf Azma, 1. Dünya Savaşında Osmanlı ordusunda bir çok cephede, özellikle Galiçya’da savaşarak büyük yararlılıklar göstermiş kahraman bir askerdi. Komutasındaki ordu Fransız birlikleriyle Baalbek yakınlarındaki Meyselon’da 24.7.1920’de karşılaştı. Savaş başladı. Ne yazık ki 2 saat içinde Suriye ordusu darmadağın oldu. Zavallı Yusuf Azma, kendisini koruyan bir avuç askerle savaş alanında döğüşerek şehit düştü.

General Gouraud’nun komutasındaki Fransız birlikleri de kollarını sallayarak Şam’a girdi. Kral Faysal da Irak’a kaçarak İngilizlere sığındı. İngilizler 4 yıl canla-başla çalışarak kendilerine hizmet eden Faysal’ı mandaları altında kurdukları Irak Hükümetinin başına geçirdiler.

Araplar kendileri için yüzkarası olan Meyselon Savaşı ile öğünür ve bu savaşla gurur duyarlar. Egemenliklerini aldıktan sonra Meyselon Savaşı’nın anısına bir anıt yaptılar. Her yıldönümünde burada toplanarak Meyselon Savaşı’nı anarlar.